آموزش حمایت های روانی اجتماعی در بلایا ، بحران و حوادث غیر مترقبه
ایران یکی از ده کشور بلا خیز دنیاست و در یکصد سال اخیر بیش از ۱۸۰۰۰۰نفر در این بلایا که بطور عمده زلزله بوده است کشته شده اند . در طی ۸ سال گذشته ۹۲۴ زلزله ۳ تا ۷/۳ ریشتری اتفاق افتاده که باعث کشته شدن۱۷۶۷۶ نفر و زخمی شدن ۵۳۳۰۰ نفر وتخریب ۲۷۵۰۰۰ منزل مسکونی و وارد آمدن ۲۵۰۰بیلیون ریال خسارت مالی شده است.
در جریان بلایای طبیعی آسیب بهداشتی به افراد مثل یک کوه عظیم یخ است که قسمت اعظم آن زیر آب قرار دارد و دیده نمی شود . مرگ ومجروحیت جسمانی در بخش بیرونی آب قرار گرفته ولی معلولیت و عواقب روانی حوادث که گاهی تا پایان عمر باقی می ماند بدنه اصلی این کوه یخ را تشکیل می دهد و در اکثر موارد مورد غفلت قرار می گیرد .
تعریف مفاهیم
سلامت : حالت رفاه کامل جسمی و روانی و اجتماعی ونه فقط فقدان بیماری .
بهداشت روانی: حالتی ازرفاه که دران فرد توانا ئی هایش را باز می شناسد و قادر است با استرس های معمول زندگی تطابق حاصل کرده از نظر شغلی مفید و سازنده باشد و با دیگران مشارکت و همکاری داشت باشد .
آسیب دیده : شخصی است که در اثر حادثه از ادامه زندگی سالم خود چه از نظر جسمانی وچه از نظر روانی و خانوادگی و اجتماعی محروم گردیده است .
بحران : رویداد یا موقعیتی است که در ان امکانات و منابع معمولی فرد برای تحمل و سازگاری با شرایط ممکن است کافی نباشد و موجب بروز واکنشهای عاطفی و رفتاری مختلفی شود .
استرس : هر گاه فشاری بر شخصی وارد اید واکنشی در او ایجاد می شود این واکنش علائم جسمانی وروانی دارد که تغییراتی در فرد ایجاد می کند که به این واکنش غیر اختصاصی به محرک استرس گویند .
تیم حمایت روانی اجتماعی : متشکل است از یک روانشناش و یک روان پزشک ودر صورت لزوم یک مددکار اجتماعی که خدمات روانی- اجتماعی را تحت نظارت وزارت بهداشت و درمان واموزش پزشکی انجام می دهد .
بلا : اختلال شدید زیست محیطی و روانی- اجتماعی که از توانائی جامعه برای مقابله با مشکلات فراتر باشد .
بلایای طبیعی بلایای انسان ساخته
سیل زلزله و آتشفشان
طوفان و گرد باد
سقوط بهمن
خشکسالی و گرما زدگی
اتش سوزی جنگلها
همه گیری بیماریهای عفونی
امواج سهمگین از دریا به خشکی یا پیشروی دریا اتش سوزی منزل
حادثه تصادف مرگبار با اتومبیل
سقوط هواپیما
فرو ریختن مسیر عابرین
آزاد شدن مواد شیمیایی سمی
حوادث هسته ای
مراحل مختلف واکنش های روانی پس از بلایا
مرحله تماس یا ضربه: این مرحله در چند دقیقه پس ازحادثه بروز می کند وغالبا گذرا و کوتاه مدت است.
مرحله واکنش یا قهرمان گرایی: در ساعات اولیه حادثه بروز می کند و افراد احساس می کنند باید کاری انجام دهند و بطور داوطلبانه در امداد رسانی شرکت می کنند.
مرحله امیدواری وفراموشی غم: یک هفته تا چند ماه پس ازحادثه بروزمی کند وهمزمان با رسیدن نیروهای کمکی افراد امیدوار شده و به یک حالت ارامش نسبی می رسند .
مرحله مواجهه با واقعیت: ۲ الی ۳ ماه پس از وقوع حادثه بروز میکند و افراد تازه متوجه وسعت خسارات میشوند.
مرحله تجدید سازمان: ۶ماه تا یک سال پس از وقوع حادثه بروز میکندو افراد شروع به بازسازی روانی وبازسازی زندگی خود میکنند
واکنش هاوعلائم روانی در گروه های آسیب پذیر
واکنش های کودکان پس از وقوع بلایا
کودکان پیش دبستانی (۵-۱ سال)
- ترس از جدایی و چسبیدن بیش از حد به والدین
- ترس از بیگانه ها
- ترس از تاریکی و اشیای خیالی
-مشکل در به خواب رفتن و خودداری از تنها خوابیدن
-دیدن رویاهای ترسناک
- برگشت به رفتارهای اولیه
-فعالیت بیش از حد و پرخاشگری
-اختلال در صحبت کردن – سکوت یا لکنت زبان
کودکان دبستانی(۱۱-۶)
- احساس غمگینی .
- مشکلات خواب .
- اضطراب – نگرانی و ترس از تکرار شدن اتفاقی که منجر به از دست دادن نزدیکانش شود .
-مشکلات تحصیلی.
-برگشت به مراحل اولیه رشد .
-شکایت های بدنی .
نوجوانی (۱۸-۱۲ سال)
- علائم بدنی مثل درد های شکمی و سردرد
- مشکلات خواب و کابوس
- نزاع با دیگران و تحریک پذیری
-افت تحصیلی
-طغیان وسر کشی در خانه و مدرسه
-افسردگی یا غمگینی
-از دست دادن علاقه به تفریح یا فعالیت های گروهی
-رفتارهای ضد اجتماعی-مصرف مواد وبی بندوباری
واکنش های زنان پس از وقوع بلایا
زنان واکنش ها و علائم روانی بیشتری بعد از وقوع بلایا نسبت به مردان از خود نشان می دهند . زنان معمولا نقش اصلی مراقبت از فرزندان را بر عهده دارند و کمتر احتمال دارد به خاطر فرزندان خود هنگام بروز بلایا محل حا د ثه را ترک کنند . در صورتی که سرپرست خانواده ازدست رفته باشد ممکن است در مورد کمک هایی که توزیع می شود مورد تبعیض واقع شوند و یا با کمبود مواد غذایی روبرو شوند .
واکنش های روانی سالمندان پس از بلایا
در صورت بروز بلایا سالمندان در معرض خطر بیشتری قراردارند .آنها معمولا دچارافسردگی شده وگوشه گیرو منزوی می شوند . فراموش کاری یا حواس پرتی در انها ممکن است نشانهای از افسردگی باشد که گاهی به حساب پیری آنها گذاشته شده مورد غفلت قرار می گیرند ودر نتیجه دچار احساس ناامیدی وپو چی و بی کسی می شوند .
علائم اختلالات روانی درآسیب دیدگان
درصورت برخورد با چنین مواردی تیم حمایت روانی اجتماعی را در جریان بگذارید :
۱. اضطراب
۲. افسردگی
۳. تحریک پذیری و عصبانیت زیاد
۴. تجربه مجدد حادثه
۵. علائم جسمانی مبهم بدون وجود بیماری جسمانی
۶. علائم اختلالات روانی شدید از جمله هذیان و توهم
* توجه :چه کسانی را باید ارجاع فوری داد؟
۱. کسانی که قصد آسیب رساندن به خود (خود کشی) و یا آنکه رفتار خطرناک نسبت به دیگران دارند .
۲ .کسانی که شدت مشکلات روانی آنها بحدی است که اظهار میکنند نمی توانند رنج آن را تحمل کنند ویا در انجام امور روزمره خود ناتوانند .
۳. کسانی که دچار علائم بیماری روانی شدید شده اند .
۴. کسانی که تجربه مجدد حادثه در آنها پس از یک ماه هنوز ادامه دارد .
۵. کودکانی که دچار پسرفت شده اند.
آموزش والدین در مورد کودکان آسیب دیده
۱. برای شناخت ترس کودکان بهتر است با آنها ارتباط برقرار کرده و به آنهااجازه داد در
مورد حادثه حرف بزنند ولی هیچ گاه نباید کودک را وادار به حرف زدن کرد .
۲. به سوالات کودکان باید صادقانه پاسخ داد .
۳. کودکان نیاز به اطمینان بخشی و آرامش دارند با خونسردی آنان رادر آغوش بگیرند . در
کنارشان باشند وبه آنها بگویند دوستشان دارند و میدانند چقدر ناراحت هستند .
۴. در کار روزانه وخواب وتغذیه شان تا حد امکان هماهنگی ایجاد کرده ونظم قبل از حادثه
رابه خانواده بازگردانند .
۵. به نیازهای بهداشتی و تغذیه ای کودکان توجه کنند .
۶. سعی کنند دیدن برنامه های تلویزیونی که دارای صحنه های ترسناک واخبار ناراحت کننده بوده و باعث افزایش اضطراب کودک می شود را محدود کنند .
۷. رفتارهایی مثل شب ادراری کودکان را بپذیرند واورا تنبیه و شرمزده نکنند
۸. کودکان در شرایط بحران بیش از هر زمان دیگری نیاز به بازی و تفریح دارند . مانع بازی آنها نشوند .
۹. کودکان و نوجوانان رابه فعالیت های نیکو کارانه ، کمک به مردم در بازسازی شهر ، کمک درامر کشاورزی و...تشویق کنند .
۱۰. اگر مدرسه ها زودتر باز شوند بهتر است انتظارات خود در انجام تکالیف مدرسه را کمتر کنیم و درس و مشق کمتر، و فعالیت های تفریحی و بازی بیشتر باشند .
۱۱ .در صورت ادامه مشکلات رفتاری از تیم حمایت روانی اجتماعی کمک بگیرید .
با ورود به منطقه حادثه دیده به عنوان امدادگرچه باید کرد؟
۱. با آسیب دیدگان ارتباط صحیح برقرار کنند .
۲.در انتقال مصدومین جسمانی به بیمارستان عجله نکنند مگر اینکه فوریت پزشکی مطرح باشد .
۳.به افرا د اطلاعات صحیح بدهند .
۴.افراد را از دیدن جنازه عزیزانشان محروم نکنند .
۵.مانع ابراز احساسات افراد نشوند .تخلیه احساسات آنها را راحتتر خواهد کرد .
۶.استراحت شبانه ضروری است .
۷. برای ارامش بخشیدن به افراد از باورهای دینی انها کمک بگیرند
۸. افراد را تشویق کنند در مراسم تشیع جنازه و بخصوص نماز میت شرکت کنند .
۹.سعی نکنند افراد را به زور از محل سکونت خود دور کنند .
۱۰. مانع تجمع داغدیدگان نشوند .
۱۱. آنها را به شرکت در فعالیت های اجتماعی –ورزشی و بازسازی تشویق کنند .
۱۲. در صورت وقوع درگیری جلو گیری از دعوا مفید است .
۱۳.در صورتیکه متوجه شدندفردی به علت فشار روانی به مواد مخدر پناه برده ،او را از این کار منع کرده و به تیم حمایت روانی – اجتماعی معرفی کنند .
۱۴ .در صورتیکه علائم اختلالات روانی در افراد مشاهده کردند در حدی که امکان دارد باعث آسیب به خود یا دیگران شود یا تحمل رنج برایش دشواراست او را به تیم حمایت روانی اجتماعی معرفی کنند اما صراحتا عنوان نکنند که او روانی شده است زیرا مردم از اینکه برچسب بیماری برآنها بخورد راضی نیستند . بهورزان می توانند از اصطلا حاتی مانند ”اعصابت تحت فشار است“ ویا اینکه ”ناراحتی عصبی پیدا کرده ای ” استفاده کنند .
۱۵. کودکان را از والدین جدا نکنید .
۱۶. در صورتی که اشیاء یا لباسی از پدر و مادری که فوت کرده اند باقی مانده است ان را در اختیار فرزندش قرار دهید .
۱۷. حتی الامکان از تغیر مکان مداوم کودک خودداری کنید .
۱۸ .به نیازهای تغذیه ای وبهداشتی کودکان در تمام سنین توجه کنید .
۲۰. امکانات بازی و سرگرمی برای کودکان فراهم کنید .
۲۱. سعی کنید کودکان را با لطیفه های جالب بخندانید .
مراحل سوگ
- انکار فقدان
- درک فقدان
- احساس ترک شدن و اضطراب
- ناامیدی ، گریه کردن، کرختی و سستی ، گیجی و منگی مشکل در تصمیم گیری ، احساس ناارامی و ناراحتی ، بیخوابی واز دست دادن اشتها ، تحریک پذیری ،از دست دادن کنترل خود وفراموشکاری از علائم دیگر این مرحله است فرد دائما گریه میکند وعزیز ازدست رفته خود را بیاد می آورد
- خشم : عصبانیت فرد نسبت به خود اطرافیان و حتی گلایه از خدا در این مرحله دیده می شود .
- احساس گناه
- احساس تهی بودن پوچی و بیهودگی
- همانندسازی با عزیز از دست رفته
- افسردگی شدید
- مرحله بازسازی
اگر به عنوان رابط بهداشتی یا امدادگر با کسانی که تعدادی از بستگان خود را از دست داده اند روبرو شدید به چه چیزهایی باید توجه کنید و چه کمکی می توانید بکنید ؟
۱. دیدن جنازه متوفی می تواند به فرد کمک کند تا مرگ عزیزش را بپذیرد و از مرحله اول فرایند سوگ بگذرد .
۲. سعی کنید این افراد را تشویق به صحبت کنید .
۳. از گفتن عباراتی مانند ”می فهمم چه احساسی داری ” یا ”همه چیز درست می شود ”خودداری کنید .
۴. مانع گریه کردن شخص داغدار نشوید .
۵. توصیه کنید اگر شیء یا لباسی از متوفی وجود دارد در اختیار او قرار دهند
۶. متذکر شوید جمع کردن و پنهان کردن وسائل شخصی عزیز از دست رفته کمکی به فرد داغدیده نمی کند .
۷. قولی ندهید که نتوانید به ان عمل کنید .
۸. از بیان جملات کلیشه ای مانند ”می توانست بدتر از اینها باشد ”یا ”زمان همه دردها را درمان میکند ”خودداری کنید.میتوانید بگویید “ سعی میکنم بفهمم چه کشیده ای“
۹. به خصوص در مورد کودکان مرگ عزیزانشان را معادل با خواب یا سفر تعبیر نکنید .
۱۰. اگر به افرادی برخوردید که با گذشت دوماه از درگذشت عزیزانشان هنوز مثل روزهای اول عزاداری می کنند یادارای علائم اختلالات روانی شدید شده آنها را به تیم حمایت روانی اجتماعی هدایت کنید .
چگونه حمایت اجتماعی کنیم ؟
در شرایط بحرانی بعد از وقوع بلایا افرادنیاز به حمایت اجتماعی دارند . مقصود از حمایت اجتماعی فقط برآوردن نیازهای روانی افراد نیست بلکه بازماندگان باید تشویق شوند خودشان هم در روند بازسازی فعال شوند . برای حل کردن مشکلات بخصوص پس از وقوع بلایا باید مهارت هایی را کسب کنیم که یکی از این مهارت ها مهارت مسئله یابی و حل مسئله است .
چه افرادی می توانند مسئله یابی و حل مسئله کنند؟
افرادی که ذهنی فعال و پرسشگر دارند .
به نقطه نظرات اهالی محل احترام می گذارند و هنگام صحبت با آنها احساسات خود را کنترل می کنند .
پشتکار دارند و دائما در جستجوی اطلاعات و گردآوری آنها هستند و می خواهند از صحت آنها مطمئن شوند و راه حلهای درست را بیابند .
دلسوز مردمند و آگاهانه احساسات خود را کنترل می کنند و همیشه سعی میکنند خود را به جای دیگران قرار دهند
دیدشان باز است و با بلند نظری و شکیبایی دیگران را برای رسیدن به هدف تشویق می کنند
فعالیت ها را با برنامه و سازمان بندی شده انجام می دهند.
به کار گروهی بیشتر از انجام کارهای فردی علاقه نشان می دهند .
در انجام فعالیت ها ابتکار عمل دارند وبا ساده ترین امکانات مناسب ترین و موثر ترین برنامه ها را اجرا میکنند .
دور اندیش هستند و اقداماتی برای پیشگیری از اتفاقهای آینده انجام می دهند .
نسبت به مسائل عمیق فکر میکنند و پرسشهایی هدفمند برای رفع مشکلات از خود ودیگران می پرسند .
انعطاف پذیرند و دور از تعصب به مسائل فکر میکنند .
از افراد متخصص در زمینه های که لازم است کمک می گیرند.
چگونه مسائل و مشکلات محله خود را شناسائی کنیم ؟
بطور کلی دو روش فعال و غیر فعال برای شناسائی مشکل وجود دارد .
روشهای غیر فعال
همان روشهایی هستند که ما در ان بطور مستقیم نقش نداریم .
ابلاغ از طرف مسولین
در جریان حوادث غیر مترقبه و بلایا
برز شکایت و انتقاد
روشهای فعال
روشهای که خود ما برای تشخیص مسائل پیش قدم شده ایم .
استفاده از آمار
نیاز سنجی :
روشی که بوسیله آن مشکلات بطور واقعی شناسایی و ارزیابی می شود . برای این کار روشهای مختلفی وجود دارد از جمله :
۱ . مشاهده مستقیم ۲. مصاحبه
آگاهی جستن از اخبار و اطلاعات علمی
شرکت در دوره های اموزشی
مراحل حل مسئله
پذیرش مسئله
اولویت بندی مسائل
تعیین دقیق مشکل موجود
راه حل های مختلف موجود
ارزیابی راه حلها
انتخاب راه حل
برنامه ریزی برای اجرای راه حل مورد انتخاب
اجرای راه حل بر طبق برنامه
پذیرش مسئله
ابتدا باید بپذیریم مسئله ای وجود دارد ودر گام بعدی حل ان را مسئولیت خود بدانیم. برای روشن کردن اهمیت مسئله و تعیین سهم خود در حل ان پاسخ به پرسشهای زیر کمک کننده است :
- درصورت حل نکردن مسئله چه پیش می اید ؟
- مزایای حل ان چیست ؟
- چه موانعی باعث می شود از حل مسئله دست برداریم ؟
- چه کسانی از حل مسئله سود می برند ؟
اولویت بندی مسائل
اولویت بندی به این معنی است که از میان چندین مسئله ومشکل موجود اول باید سراغ کدامیک برویم و بعد از
ان باید به کدام مسئله بپردازیم ؟
معیارهای اولویت بندی مسائل
مسائل شناسایی شده تا چه اندازه با وظایف ما ارتباط دارد؟
وسعت و شدت مسئله چقدر است ؟
مسائل تا چه حد باید فوری و سریع حل شود ؟
تا چه اندازه توان حل مسئله را داریم؟
مشارکت مردم در حل مسائل چقدر است وتاچه اندازه برای خانواده ها مفید است ؟
تعیین دقیق مشکل موجود
پیش از انکه به فکر راه حل برای مشکل موجود باشیم باید مسئله را دقیقا برای خودمان مشخص کنیم . وقتی مسئله را بصورت خیلی کلی مطرح می کنیم نمی توانیم براحتی راه حل های موثری رابرایش پیدا کنیم . با تعریف دقیق مشکل امکان بررسی دقیق راههای متعددفراهم می شود و علاوه بران احساس می کنیم مسئله قابل حل است .
راه حل های مختلف موجود :
پس از اینکه مسئله ای که باید حل شود بطور دقیق مشخص شد تمام راه حل هایی راکه ممکن است به حل مسئله کمک کند و ما را به هدف برساند یادداشت می کنیم . تا آنجا که میتوانیم باید راه حل های بیشتری تولید کنیم .شناخت تمام راه حل های موجود آسان نیست ولی از روشهای زیر می توانیم کمک بگیریم:
- بیان کردن مسئله برای سایر افراد
- بیان کردن هر ایده ای که به ذهن ما می رسد (بارش فکری)
- نگاه کردن به مسئله از دیدگاه دیگران
- ثبت همه راه حل ها بدون قضاوت
ارزیابی راه حل ها
اکنون باید راه حل های تولید شده را بررسی کنیم وبا بررسی مزایا و معایب هر کدام ازروشها بهترین راه حل ممکن را انتخاب کنیم . بهترین راه حل شیوه ای است که ضمن اینکه ما را به هدفمان میرساند کمترین مشکل را برایمان تولیدمی کند ومزاحمت ومشکل کمتری برای دیگران به بار می آورد .بنا براین باید به سوالا ت زیر در این مرحله پاسخ دهیم :
مزایای راه حل مورد بررسی چیست ؟
معایب راه حل مورد بررسی چیست ؟
ایا راه حل برای ما یا سایر مردم مشکل دیگری ایجاد نمی کند ؟
ایا این راه حل ما را به هدفی که می خواهیم می رساند ؟
ایا به اطلاعات بیشتری برای ارزیابی نیازمندیم ؟
اطلاعات مورد نیاز را چگونه واز چه منابعی می توان تهیه کرد ؟
انتخاب راه حل :
برای حل هر مسئله راه حل هایی وجود دارد .انتخاب راه حل یک مهارت تصمیم گیری است . وقتی به اندازه کافی اطلاعلاتی روشن و مفید در اختیار داریم راحت تر می توانیم تصمیم گیری کنیم . باید همه راه حل های ممکن را در نظر بگیریم . بعضی راه حل ها معلوم است که ما را به هدفمان نمی رساند ولی بعضی به تامل بیشتری نیاز دارند وبرای رسیدن به برخی از راه حلها بایداز نیروی خلاق وابتکار خویش بهره بگیریم .
انتخاب بهترین راه حل ممکن با استفاده از معیارهای زیر انجام می شود
•قابل اجرا بودن
•ساده بودن
•مقبولیت داشتن
•در دسترس بودن منابع ( جلب مشارکت مردم و مسئولان در اجرا)
•مزایا و معایب راه حلها ی بدست امده را با هم مقایسه کنید و ببنید کدام روش مزایای بیشتر و معایب کمتری دارد .
•روش دیگر مقایسه میزان اثر بخشی ان تصمیم است. تصمیمی که مارا راحتتر و با هزینه کمتر به همان هدفی که می خواهیم برساند تصمیم بهتری است .
•می توانید راه حل را در ذهنتان تصور کنید وپیامدهای کوتاه و بلند مدت ان را در نظر بگیرید و تاثیر آن را روی زندگی ببینید .
•بسیاری از معایب فقط در عمل خود را نشان می دهد. در صورت امکان میتوانید راه حل انتخابی خود را در مقیاسی کوچکتر یابه صورت ازمایشی به مرحله عمل درآورید .
در تصمیم گیری برای انتخاب راه حل عجله نکنیم . نباید در انتها اظهار پشیمانی کنیم . به جمله های زیر نگاه کنید :
از روی احساس تصمیم گرفتم
از اول نباید سراغ این مسئله می رفتم
کاش راه دیگری انتخاب می کردم
چنین گفته هایی نشان می دهد در فرایند تصمیم گیری اشکلاتی داشته اید که موارد زیر به انها اشاره دارد:
•بسیار سریع یا عجولانه اقدام کردن
•بسیار کند عمل کردن
•بدون داشتن اطلاعات معتبر و کافی به راه حل رسیدن
•ندیدن هدف
•بی توجهی به امکانات اجرایی
برنامه ریزی برای اجرای راه حل مورد انتخاب
در این مرحله با توجه به امکانات و محدودیت های زمانی باید برای اجرا برنامه ریزی کرد . به بیان دیگر برنامه ریزی یعنی چه فعالیتی ؟ چگونه ؟ توسط چه کسی ؟ کجا؟ کی ؟ و با چه هزینه ای انجام خواهد شد؟
برنامه ریزی در واقع پیش بینی فعالیت هایی است که اجرای راه حل را ممکن می سازد و ما را به هدفی که از حل مسئله انتظار داریم می رساند .
می توانیم جدولی برای برنامه ریزی ترتیب دهیم ودر ان جزئیات کارمان را ثبت کنیم .
برای تنظیم جدول برنامه ریزی یکی از بهترین روشها استفاده از شش کلمه پرسشی بشرح زیر است :
چه کاری ؟ = نوع فعالیت
چگونه ؟ = شیوه اجرای فعالیت
چه کسانی ؟= اجرا کننده یا مجریان فعالیت
کجا ؟ = مکان اجرای فعالیت
در چه زمانی؟ = زمان اجرا
با چه چیزی؟ = وسایل و منابع و امکانات مورد لزوم
اجرای راه حل بر طبق برنامه
باید توجه داشته باشیم که مهم ترین وظیفه رابطین بهداشتی برقراری ارتباط با خانوارهای تحت پوشش خود به منظور ایجاد تغییر رفتار در آنها می باشد . رابط به عنوان پیام دهنده و تاثیر طراحی پیام و نحوه انتقال آن در ایجاد تغییر رفتار انکار نا پذیر است .
الگوئی که ما از ان استفاده می کنیم بر چهار پایه استوار است :
pهدف اموزشی :هدف باید شفاف وواقعی و قابل اندازه گیری باشد
pشرایط اموزش: شرایط اموزش باید دقیقا تعیین گردد
pمنابع اموزشی
pبازده
ارزیابی تاثیر راه حل :
پس از اجرای راه حل انتخاب شده باید نتایج حاصله را با نتیجه ای که مد نظرمان بوده بسنجیم و ببینیم چه قدر برای حل مشکل موفق بوده ایم .چنانچه نتیجه بدست آمده تا هدف مورد نظر ما فاصله زیادی داشته باشد در صورت امکان باید به مراحل قبلی باز گردیم و دلایل عدم موفقیت را پیدا کنیم ارزیابی نتایج بویژه برای تصمیم گیری های آینده ارزشمند خواهد بود .
اگر برنامه در حد انتظار پیشرفت نداشته است وبه تمامی اهداف خود نرسیده است باید شکست رادر هر یک از مراحل اجرایی بررسی انها مشخص کنیم .
ممکن است یک برنامه از نظر ما موفق به نظر برسد ولی برای مردم راضی کننده نباشد .
شکست برنامه می تواند زمینه ساز موفقیت برنامه های بعدی باشد .
چگونه باید از خود مراقبت کنیم؟
در جریان انجام وظیفه به عنوان رابط بهداشتی یا ارائه خدمات داوطلبانه امدادگری فشارهای زیادی ممکن است متحمل شوید اگرقادر نباشید بطور موثری کار کنید نمی توانید به کسی کمک یا یاری برسانید.
علائمی که نشان می دهد دچار فرسودگی شده اید:
خستگی مفرط
از دست دادن روحیه
عدم توانایی برای تمرکز
علایم بدنی مثل سردرد یا نارحتی معده
مشکلات خواب یا بی نیازی به خواب
درگیر شدن بیش از حد در کارها و رفتارهای قهرمانانه
بد بینی
ناکارآمدی و بی اعتمادی
تندخوئی وبد اخلاقی
مصرف افراطی سیگار یا مصرف مواد مخدر
برای رفع این مشکلات چه باید بکنیم ؟
فراگیری مهارت کنترل و اداره استرس.مانند روش خود ارام سازی که به شما کمک می کند ارامش خود را به هنگام استرس دوباره بدست بیاورید .
استراحت و خواب کافی و تغذیه مناسب ضروری است.
جلسات بازگوئی روانشناختی و گفتگو های ساده وغیر رسمی راجع به بلایا با همکاران میتواند مفید باشد .
لازم نیست خود را به جای افراد اسیب دیده بگذارید فقط با انها همدلی کنید .
در صورتی که با تمام این کارها نتوانستید تسلط کافی بر اعمال خود پیدا کنید و شرایط مساعدی برای ادامه کار ندارید به تیم حمایت روانی اجتماعی مراجعه کنید
عالیه